Duygu durum bozukluğu günlük yaşamı olumsuz etkilemeye başlarsa bir rahatsızlık olarak dikkate alınmalıdır. İnsanların yaşamlarında ani duygu değişimleri normal olarak kabul edilir. (Duygu durum bozukluğu diğer adıyla Amerika Psikiyatri Derneği tarafından ‘Duygulanım (Affektif) Bozuklukları olarak tanımlanmaktadır.)
Duygu bozukluğu teşhisi konulabilmesi için yaşanan duygu değişimlerinin uzun süre devam etmesi gerekir. Çünkü her insan hayatında duyguların inişli çıkışlı zamanları olur. Ayrıca bu rahatsızlık kişinin iş, aile ve sosyal hayatını olumsuz şekilde etkiler.
İnsan duyguları neşe, hüzün, öfke gibi çok çeşitlidir. Duygu durum rahatsızlığı olan kişilerde ise bu duygular olaylar karşısında şartlara uygun olmayan şekilde ortaya çıkar. Rahatsızlığı yaşayan kişiler aşırı üzüntü, aşırı neşe veya her ikisini birden yaşar. Olaylar karşısında duygulanmaları abartılıdır.
Duygu Durum Bozukluğunun Sebepleri Nelerdir?
Duygu durum bozuklukları genetik, çevresel ve başka faktörlerin etkisiyle ortaya çıkabilir. Genel olarak bu rahatsızlığa sebep olan faktörleri şöyle sıralayabiliriz:
Genetik yatkınlık:
Ailede duygu durum rahatsızlığı yaşamış kişilerin olması, kişinin bu hastalığa yakalanma riskini artırır.
Çevresel faktörler:
Kişinin büyüdüğü ortamda maruz kaldığı travmalar, anne ve babanın çocuğa karşı ilgisizliği kişilik bozukluğuna sebep olur.
İlaç bağımlılığı:
Fiziksel bir hastalık sonucu kullanılan ilaçlar kişide bağımlılığa sebep olabilir ve bu bağımlılığın bir sonucu olarak da duygularda kontrol edilemeyen değişiklikler görülür.
Bu sebeplerin dışında fiziksel stres ve uykusuzluk da duyguların dengesini bozar ve kontrol altına alınamadığında duygu durum bozukluğuna sebebiyet verebilir. Alkol ve madde kullanımı bu rahatsızlığı tetikleyen diğer faktörlerdendir.
Duygu Durum Bozukluğunun Semptomları Nelerdir?
Duygu durum bozukluğu, rahatsızlığın türüne göre farklı semptomlar gösterebilir. Fakat duygu durum bozukluğu belirtisi olarak görülen durumlar genel olarak şu şekilde sıralanabilir:
● Neredeyse her gün duyulan üzüntü hali
● Yoğun şekilde hissedilen mutluluk
● Çaresizlik hissi
● Hayattan zevk almama
● Aşırı yeme ya da iştahsızlık
● Halsizlik
● Aşırı derecede uyku ya da hiç uyuyamama
● Konsantrasyon eksikliği
● Ölüm veya intihar düşüncesinden sıyrılamama
● Hızlı konuşma
● Sinirli ve huzursuz olma
● Çok fazla aktivite yapma isteği ve aşırı derecede para harcama
● Kendine güvenmeme ve karar verme konusunda sorun yaşama
● Karşısındakini anlamada güçlük çekme
Duygu Durum Çeşitleri
Duygu durum hastalığı, kişinin duygusal yönden etkileyen bir akıl sağlığı rahatsızlığıdır. Kişinin yaşadığı uç duygu (aşırı üzüntü ya da aşırı mutluluk) değişikliklerinin ortaya çıkması sonucu gelişir. En yaygın duygu durum çeşitleri depresyon ve bipolar bozukluk' tur.
Depresyon:
Yaygın görülen bir zihinsel rahatsızlıktır. Üzüntü, insanın yaşadığı olumsuz durumlar (bir hastalığa yakalanmak ya da sevdiğin birini kaybetmek vb.) karşısında sergilediği en doğal tepkidir. Fakat bu tepki nedensiz şekilde devam ediyorsa depresyon belirtileri görülebilir. Depresyon tanısı konulabilmesi için kişinin bu duygu bozukluğunun en az iki hafta sürmesi gerekir. Depresyon çeşitleri;
Depresyon hakkında daha detaylı bilgi almak için https://www.erdempsikiyatri.com/depresyon-nedir-depresyon-belirtileri-ve-depresyonla-basa-cikmak adresini ziyaret ediniz.
Doğum Sonrası Depresyon:
Doğumdan sonra kadınların aile ve çevresinde yaşadığı işlevsel bozukluktur. Böyle bir durumda kişi aile ile ilişkilerinde sıkıntı ya da bebeğe bağlanma hususunda zorluklar yaşayabilir.
Melankolik Depresyon:
Hayattan zevk almama, yoğun keder ve üzüntü şeklinde kendini gösterir. Aşırı kilo kaybı ve yoğun suçluluk duygusu belirgin özelliklerindendir.
Psikotik Majör Depresyon:
Sanrı ya da halüsinasyon gibi semptomlarla karşılaşılan bir hastalıktır.
Distimik Depresyon (Süreğen Depresif Bozukluk):
Depresif halin ve semptomların uzun süre devam ettiği bir bozukluktur.
Katonik Depresyon:
Motor davranış bozukluklarına sebep olan şiddetli bir depresyondur.
Mevsimsel Depresyon:
Kişilerde sonbahar veya kış aylarında ortaya çıkan ve ilkbaharda kendiliğinden iyileşen bir türdür.
Bipolar Bozukluk (Manik-Depresif Bozukluk)
Bipolar bozukluk, manik depresyon olarak da adlandırılır. Duygu durumunda yaşanan aşırı yükselme ve ani çöküşlerin olduğu depresif duygu durum bozukluğudur. İki uçlu duygular kişide sürekli bir döngü halindedir. Bipolar hastalar her zaman duygu durumlarında bu döngüyü yaşamazlar. Duygularının normal seyrinde ilerlediği dönemler de vardır. Manik dönemde kişi kendisini çok mutlu ya da çok üzüntülü hissedebilir. Bu süreç kişinin davranışlarını kontrol edemediği evredir. Bipolar bozukluk çeşitleri;
Bipolar I:
En şiddetli bipolar bozukluk olarak görülür. 1 hafta boyunca süren depresyondur.
Bipolar II:
Şiddetli bir depresyon hali değildir. Kişi günlük ihtiyaçlarını giderebilir ve tedaviye ihtiyaç duymaz.
Siklotimik Bozukluk:
Erken yaşlarda başlayan bipolar bozukluktur. Bu kişiler çok kısa aralıklarla normal bir ruh haline sahip olurlar.
Tanımlanmamış Bipolar Bozukluk:
Diğer bipolar bozukluklarla benzer semptomları göstermezler. Kişilerin günlük hayatını etkiler ve ruh hallerinde ciddi değişikliklere sebep olur.
Bipolar bozukluk hakkında ayrıntılı bilgi için https://www.erdempsikiyatri.com/bipolar-bozukluk-ve-tedavisi adresinden sayfamızı ziyaret edebilirisniz.
Duygu Durum Bozukluğunun Tanısı
Duygularda yaşanan her değişim ya da iniş-çıkış bir sorun olarak görülmemelidir. Duygu durum bozukluğu ile aynı belirtileri taşıyan hastalıklar da vardır. Bu rahatsızlığın tanısı için öncelikle fiziksel muayene yapılır. Burada amaç, tiroit, vitamin eksikliği veya diğer hastalıkların bazı semptomları ile duygu durum rahatsızlığı benzerlik gösterdiği için hastalığın teşhisini doğru koyabilmektir.
Yapılan muayenelerde psikolog ya psikiyatrlar kişilere duygu durum bozukluğu testi yapabilirler. Bu testte uyku ve yeme alışkanlıkları vb. davranış biçimleri tespit edilerek hastalığın teşhisi için yardımcı bilgiler elde edilir.
Duygu Durum Bozuklukları Ölçeği (The Mood Disorder Questionnaire), evet ve hayır cevaplarını içeren üç sorudan oluşur. Bu ölçek genel olarak manik ya da hipomanik belirtilerin öyküsü ve kişide yaşanan öznel değişiklikleri irdeler.
Duygu Durum Bozukluğunun Tedavisi
Duygu durum bozukluğu tedavisi, genellikle psikoterapi ve ilaç ile yapılmaktadır. Rahatsızlığın belirtileri ve türü dikkate alınarak uygulanacak tedavi yöntemleri belirlenir.
Duygu durum bozukluğu tehlikeli midir? Eğer kişi kendine ya da başkalarına zarar verme veya intihar eğilimindeyse hem kendi hem de etrafındakiler için tehlike arz eder. Bu eğilimleri gösteren kişinin hastaneye yatırılarak tedavi edilmesi gerekir.
Duygu durumu bozukluğu uzun yıllar sürebilen, hatta iyileştikten bir süre sonra tekrar ortaya çıkabilen bir rahatsızlıktır. Bu açıdan psikoterapi seansları uzun sürebilir. Önemli olan kişinin bu seanslar yardımı ile kendisini tanıması, rahatsızlığın bilincinde olması ve belirtileri kontrol altına almayı öğrenmesidir. Böylece bozukluğun sebep olduğu sıkıntılara karşı bir savunma mekanizması geliştirebilir. Bu alanda bilişsel davranış terapi yöntemi başarılı sonuçlar elde etmektedir.
Bilişsel davranışçı terapi hakkında daha fazla bilgi almak için https://www.erdempsikiyatri.com/bilissel-davranisci-terapi-yetiskin-ve-cocuk adresini ziyaret edebilirsiniz.
Çocuklarda duygu durum rahatsızlığının tedavisi için oyun terapisi kullanılır. Böylece çocuğun yaşadığı sıkıntıların farkına varması amaçlanır. Burada ailenin çocuğa desteği tedavinin seyri açısından etkilidir.
Depresyon ve bipolar duygu durumu bozukluklarının tedavisi için antidepresan ilaçlar kullanılabilir. Bu ilaçlar uzmanlar tarafından belirlenmelidir. Ayrıca antidepresanların yanında duygu durum bozukluklarını dengelemek amacıyla duygu dengeleyici ilaçlar da verilebilir. Bu ilaçlar anormal beyin aktivitesini azaltarak, değişken ruh halini dengelemeye yardımcı olur. Antidepresan ve duygu durumu dengeleyici ilaçlar hastaların şikayetlerinin iyileşmesinde etkili bir yöntemdir.
Depresyon ve bipolar bozukluklarda tedavi, hastalık sonrası dönemde devam edebilir. Bunun en önemli sebebi kişinin rahatsızlık döneminde sosyal yaşam, eğitim ya da iş hayatını aksatması sonucunda oluşan problemlerdir. Seanslar sonraki süreçte de devam ederek koruyucu tedavi hedeflenir. Ayrıca ilaç tedavisinde de verilen ilaçların iyileşme görüldüğü anda bırakılması tedavinin seyrini olumsuz yönde etkiler. Bütün aşamaların doktor kontrolünde ilerlemesi tedavinin başarısı için önem arz eder.
Duygu durum bozukluğu tedavisinde kullanılan bir başka yöntem de beyin stimülasyonudur ya da ışık tedavisidir. Bu yöntem duygu durum rahatsızlığının sebep olduğu hareket bozukluklarını iyileştirmek amacıyla kullanılabilir.
Kişilik bozuklukları konusunda Erdem Psikiyatri olarak uzman kadromuz en uygun tedaviyi belirleyecektir. Sağlığınıza kavuşmanız için sizi kliniğimizde ağırlamaktan memnuniyet duyarız.