Yaşlılık Döneminde Depresyon - Belirtileri ve Tedavisi

Depresyon, uzun süreli moral bozuklukları, değersizlik, suçluluk duyguları, ümitsizlik, ölüm ve intihar düşüncelerine sebep olan bir rahatsızlıktır. Yaşlılık döneminde görülen, yorgunluk, halsizlik, konsantrasyon bozukluğu, unutkanlık, uyku bozukluğu, yeme bozukluğu gibi sorunlar yaşlılığın doğal bir sonucu olarak görülmemelidir. Yaşlılarda depresyon belirtisi olabilirler.

Depresyonla ilgili olup olmadığını anlayabilmek için gerekli incelemeler yapılmalı ve uygun tedavi düzenlenmelidir. Yaşlılık dönemi depresyonu tedavi edilmezse fiziksel rahatsızlıkların ve sosyal sorunların artmasına sebep olur.

Yaşlılık Dönemi Depresyonu Neden Oluşur?

Depresyon hem gençlik hem yaşlılık döneminde görülebilecek bir psikolojik rahatsızlıktır. Ancak bu farklı dönemlerde bu hastalığın oluşumu, belirtileri farklılık gösterebilir. Yaşlılık döneminde beyin hücrelerinde ve damarlarda bozulmalar meydana gelir. Buna bağlı olarak beyindeki nörotransmitter (serotonin, dopamin) salgılanması ve beyindeki kimyasal dengede bozulmalar olur.

Bu durum depresyona sebep olabilir. Olumsuz düşünce yapısı (mükemmeliyetçilik, öz güven eksikliği) ve tıbbi rahatsızlıklar da tetikleyebilir. Beyin kanaması geçiren, felçli olan hastaların yarısından fazlasında depresyon görülür. Gençlik dönemindeki psikolojik yapısı, genetik yatkınlık (aile üyelerinde depresyon görülmesi), yakınlarını kaybetmek, yas, emeklilik, başka bir muhite taşınma gibi durumlar depresyonun ortaya çıkmasında etkili olabilir.

Yaşlılarda Depresyon Belirtileri Nelerdir?

1. Uzun süreli ve sürekli moral bozukluğu (en az 2 hafta),

2. Önceden zevkle yapılan aktivitelerden zevk alamama,

3. Bir şey yapmak istememe, hevesini kaybetme,

4. Umutsuzluk, karamsarlık,

5. Uyku bozuklukları (az uyuma ya da aşırı uyuma)

6. Yeme bozuklukları (iştah ve kilo durumunda belirgin değişiklik),

7. Bedensel yakınmalarla aşırı meşgul olma,

8. Doktorların gerekçe bulamadığı bedensel ağrıların olması (uyuşma, hazımsızlık vb.),

9. Günlük temizlik ve bakımını ihmal etme,

10. Suçluluk duygusu,

11. Geçmiş başarısızlıklarını, hatalarını düşünüp durma,

12. Olağan sayılamayacak kadar duygulu oma ve sık sık ağlama,

13. Ekonomik sıkıntılara çok kafa yorma, zihnin yersiz endişelerle dolu olması,

14. Zihinsel becerilerde azalma, yavaş düşünme,

15. Kararsızlık,

16. Yoğunlaşamama, dikkat eksikliği,

17. Huzursuzluk hali, yerinde duramama.

Yaşlılarda Depresyon Yatkınlığı Oluşturan Faktörler

1. Aile yapısının değişmesi,

2. Ailede sosyal desteğin azlığı,

3. Sosyal izolasyon,

4. Sosyoekonomik düzeyin düşük olması,

5. Yetersiz beslenme,

6. Düşük benlik algısı,

7. Eş kaybı,

8. Huzur evinde kalma,

9. Bunama,

10. Guatr,

11. Şeker hastalığı,

12. Yüksek tansiyon,

13. Kalp ve solunum rahatsızlıkları,

14. Çok sayıda ilaç kullanmak.

Yaşlılık Dönemi Depresyonu Tedavi Edilmezse Ne Olur?

1. Bunama, şeker hastalığı, yüksek tansiyon ve kalp rahatsızlıklarının şiddetlenmesine,

2. Aile ilişkilerinde bozulmaya,

3. Yeti yitirmeye, bağımsızlığın azalmasına,

4. Bakıcıya, aileye yük olmaya,

5. Hastanın ve ailesindeki diğer üyelerin yaşam kalitesinin düşmesine,

6. Hastanelere başvurmada artışa,

7. Erken ölümlere,

8. İntihar eğiliminde artışa sebep olabilir.

Yaşlılık Dönemi Depresyonu Tedavisi

Yaşlılar da depresyon tedavisinden gençler kadar faydalanabilirler. Ancak yaşlı depresyon hastaları için gerekli tedavide bazı incelikler olabilir. Yaşlılık dönem, depresyonu tedavisi için psikoterapi, antidepresan ilaç kullanımı ya da şok tedavisi yapılabilir. Hastaların ihtiyacı olan tedaviye psikiyatri doktoru karar verir, gerekli tedaviyi uygular. Psikoterapi ilaç kullanımı ile eş zamanlı olarak ya da ilaçsız uygulanabilir. Yaşlılık depresyonu konusunda deneyimli bir psikoterapist ile haftada bir 45 dakikalık seanslar depresyon tedavisinde etkilidir.

Antidepresan kullanımı ise beyindeki nörotransmitter adı verilen maddelerin seviyesini düzenleyerek tedavi eder. Doktor kontrolünde kullanılmalı ve bırakılmalıdır. Yaşlılarda antidepresan kullanımı fayda etmeyebilir. Bu durumda şok tedavisi önerilir. Şok tedavisi, ileri derece depresyon tedavisinde kullanılan en etkili ve hızlı yoldur.

Antidepresan kullanımı ile iyileşme olmadığında ya da çok ağır depresif bozuklukların olduğu durumlarda başvurulan ve hayat kurtaran bir yöntemdir. Unutkanlığın çok fazla olduğu hastalarda genellikle antidepresan yerine şok tedavisi önerilir. Burada unutkanlığın depresyon kaynaklı olduğundan emin olunması gerekir. Demans (bunama) kaynaklı ise fayda etmeyecektir. Ankara Psikiyati: erdempsikiyatri.com tarafından yaşlılık depresyonu tedavisi konusunda verilen hizmetler için bizimle iletişime geçebilir ya da direkt randevu alabilirsiniz.

Ailelere Tavsiyeler

Ailede yaşlılık döneminde depresyon yaşayan biri varsa, ailenin diğer üyeleri onunla daha fazla vakit geçirmeli, onu dinlemeli. Yaşlılık döenmi depresyonu yaşayan kişi, anlaşılmayacağını düşündüğü için hislerini, düşüncelerini, şikayetlerini söylemekten çekinebilir. Yaşlılarda depresyon, zayıf karaktere sahip olmak ya da akıl hastalığı olarak algılanabilir.

Depresyon hastası yaşlılar bunu reddedebilir. Bu yüzden yalnızca belirtiler hakkında bilgi almaya çalışmak, yakınmalarını dinlemek daha doğru olur. Ailede hoşgörülü bir ortam olmalı ve hastalık şüphesi olan kişi dikkatle izlenmeli. Aile üyeleri bu gözlemleme sonunda depresyon belirtileri olduğu sonucuna varırsa hastayı mutlaka bir doktora yönlendirmelidir. Hastalığın ve tedavinin takibinde de ilgili davranmak, hasta için ve tedavinin hızlı ilerlemesi için faydalı olur.